منشورهای بازالتی ماکو
به گزارش گردش 360 به دور دنیا، منشورهای بازالتی بلند در ماکو، شمال غرب ایران در امتداد مرزهای ترکیه، از برترین نوع خود در دنیا هستند. منشورها محصول سرد شدن آهسته گدازه های آتشفشانی مذاب هستند. در این مطلب ما قصد داریم تا شما را با منشورهای معروف بازالتی باکو آشنا کنیم و بخشی از منطقه ها دیدنی این منطقه را که درباره منشور بازالتی است ارائه دهیم.
معرفی منشورهای بازالتی ماکو
فوران آتشفشانی که بسیار نادر هستند و در ایران نیز منحصر به فرد هستند، در نتیجه یخ زدن گدازه های سریع از آتشفشان آرارات پدید آمده است. به دلیل هوای سرد گدازه های روان از آرارات به سرعت منجمد شده و جریانهای زیبایی ایجاد کردند. آنها را می توان در منطقه ها مختلف بورالان در منطقه آزاد ماکو یافت که بسیار دیدنی و مجذوب نماینده هستند.
گفته می شود که این ستون های طبیعی صاف از فوران گدازه بازالت در کف یک آبگیر سرد ایجاد شده است. سرد شدن سریع و مداوم آن باعث جمع شدن حجم گدازه و قطعه قطعه شدن آن به قسمتهای مختلف شده است.
منشورهای بازالتی
ستون های پایه منشور بازالتی ماکو
ستون های منشوری بازالتی ماکو یکی از نادرترین ها در دنیا است که از انجماد گدازه های آتشفشانی در دوره سوم زمین شناسی ناشی می شود.
انقباض ناشی از یخ زدن گدازه و فاصله زاویه ای 120 درجه تحت تأثیر یکدیگر قرار می گیرد. در نتیجه این نیروها، توده آذرینی در جهت مخالف به شش ضلعی تبدیل می شود. معمولاً ردیف منشورهای پایینی منظم تر از صفحات بالایی هستند.
هنگامی که گدازه بازالت از دهانه آتشفشان خارج می شود، شروع به سرد شدن می نماید. در حین سرد شدن و تبدیل به یک لایه سنگ بازالت با ضخامت می شود.
سنگ در قالب ستون هایی با سطح مقطع 3، 5، 6 یا 7 تشکیل می شود. دلیل شکل گیری چنین ظاهری تا حدودی پیچیده است. ظاهر شکل اولیه آنها به زمانی برمی شود که گدازه بازالت خنک می شود. با سرد شدن و یخ زدن بیشتر گدازه، به دلیل انقباض بیشتر، این ستون ها شکل میگیرند.
بازالت چیست؟
بازالت یک سنگ آذرین تیره رنگ و دانه ریزاست که اغلب به صورت گدازه مذاب از شکافهای آتشفشانی بیرون زده می شود. محتوای سیلیس آن به این معنی است که می تواند به راحتی جریان یابد، اغلب در طول سالها ایجاد می شود و فلات های بزرگی را تشکیل می دهد.
با سرد شدن گدازه بازالت، این گدازه منقبض و سفت می شود. شبکه گسترده ای از ترک ها اغلب در بازالت ایجاد می شود، که ممکن است تا عمق بسیاری توسعه یابد.
این ترکها بعد از سفت شدن مانند ستونهایی باقی می ماند که تقریباً شش ضلعی شکل هستند. از جمله مشهورترین نمونه های ستون های سنگ بازالت در دنیا را می توان به Giant Causeway ایرلند شمالی Fingal Cave- اسکاتلند و Devils Postpile کالیفرنیا، اشاره نمود.
سنگ بازالت
دیوار راکی ماکو
این دیوار سنگی بزرگ که حدود 7 کیلومتر و طول آن 150 تا 600 متر ارتفاع دارد، ماکو را در ضلع شمالی احاطه نموده و منظره ای شگفت انگیز ایجاد نموده است. دیوار صخره ای ماکو بزرگترین منحنی صخره را با شیب منفی 40 درجه به تنهایی قرار می دهد و مانند یک چتر در بالای شهر دیده می شود.
این دیوار فزونین مکان برای صخره نوردی است و همواره صخره نوردان را به چالش کشیده است. منطقه آزاد ماکو با داشتن کوه های بلند و صخره های سنگی بزرگ، مکانی بسیار مناسب برای کوهنوردی و صخره نوردی است.
ژئوتوریسم در ایران
گنبدهای نمکی در کویر بزرگ، منشورهای بازالت ماکو واطراف کرمان و دماوند، آتشفشان های گلی در دامنه مکران، سنگ های فرسوده به شکل مشت یک انسانی ارومیه و آثار دیدنی فرسایش بادی در صحرای لوت نمونه هایی از جاذبه های مختلف زمین شناسی در ایران هستند. برای خرید بلیط هواپیما ارومیه به وسیله سایت گردش 360 به دور دنیا با ما در ارتباط باشید.
ما بعلاوه می توانیم بلندترین و داغ ترین اهرام ماسه ای دنیا را در صحرای لوت و بزرگترین رانش زمین در سیمره استان ایلام را به عنوان نمونه ای از جاذبه های مجذوب نماینده ژئوتوریسم در ایران ذکر کنیم. علاوه بر جاذبه های زمین شناسی، ایران دارای تعدادی جاذبه طبیعی، فرهنگی، هنری و تاریخی مربوط به توسعه مالی می باشد.
ایران، کشوری با تاریخ کهن و تنوع محیط زمین شناسی، پتانسیل بالایی برای زمینگردی دارد. اولین ژئوپارک ثبت شده در خاورمیانه به وسیله یونسکو، ژئوپارک جزیره قشم است که در 200 کیلومتر مربع جنگل حرا بزرگترین جنگل دریایی دنیا است.
از دیگر شگفتی های زمین شناسی می توان به گنبد نمکی یا غارهای طبیعی نمکی، چشمه های آب معدنی، فلات بام قشم، دره مجسمه ها و منطقه باستانی کوشتر کلات نیزاشاره نمود.
ژئوتوریسم در ایران
منشورهای بازالتی دماوند
آتشفشان دماوند در سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری به عنوان اولین دارایی طبیعی ایران در لیست میراث ملی ثبت شد.
داده های این تحقیق شامل زمین شناسی، شبکه، شیب، ناهمواری و شکل زمین است که مربوط به تکامل منظره فیزیکی منطقه مورد مطالعه قرار گرفته است.
در این مطالعه، از شاخص کمی برای تجزیه و تحلیل نتایج استفاده شده است و نتایج در مقایسه با نقشه و کنترل میدانی مورد تایید قرار گرفته است. ایران کشوری است که دارای دهانه های آتشفشانی چندین مخروط و بعلاوه دهانه های طبیعی جالب است.
تنوع موجود در آتشفشان دماوند و اطراف آن یکی از مهمترین ثروتهای این منطقه است. چگالی شکل های زمین شناسی درعلم ژئومورفولوژی در این منطقه ها به حدبیشتر می رسد و مجموعه ای منحصر به فرد را ارائه می دهد.
دره بازالت ماکو
دره بازالتیک در 25 کیلومتری شمال غربی شهر ماکو و در راستا روستای آواجیق واقع شده است. این دره به دره مارها نیز معروف است و در فاصله 3 کیلومتری روستای باداولی در شهر ماکو و موازی با جاده آواجیگ واقع شده است.
طول دره حدود 3 کیلومتر است و از شرق تا خاتمهی غربی دره منتهی به مزارع روستای باداولی است. رودخانه زنگمار در دره کوه های آرارات در ترکیه سرچشمه می گیرد. ورودی دره در کنار جاده واقع شده است و برای ورود به آن باید از شیب دره ای به پایین بروید.
در وسط این دره، چشمه آبی از دیوارهای بازالتی خارج می شود. این چشمه به چشمه خاتون یا خاتون بلاغی معروف است. در مرحله بعد، دره به جایی به نام نعل اسب منتهی می شود که دارای زیباترین منظره ها است.
قلعه ماکو
قلعه ماکو در 36 کیلومتری شرق شهر ماکو در استان آذربایجان غربی واقع شده است. این قلعه در زمین مسطحی ساخته شده از مواد سرد شده گدازه های آتشفشان ساخته شده است.
دیوارهای برجسته قلعه زیبایی بیشتری به آن بخشیده است این قلعه در قرنهای 7 و 8 قبل از میلاد کاخ یکی از پادشاهان بوده است.
با تشکیل دولت صفوی و شروع جنگهای عثمانی و ایران در شمال غرب ایران، منطقه ماکو به یکی از دروازه های بین سرزمینهای ایرانی و شرق آناتولی تبدیل شد. مالکیت قلعه بارها بین صفویه و عثمانی تغییر کرد.
مطالعات نشان می دهد قلعه ماکو به دلیل ثبات و موقعیت آن در گذرگاه مرزی ایران و آناتولی، در سیاست نظامی صفویان و عثمانی ها از جایگاه مهمی برخوردار بوده است و این موضوع دلیل اختلافات دو قدرت بر سر این قلعه بوده است.
درنتیجه عثمانی ها و صفویان سعی کردند با استقرار قبایل خود در قلعه ماکو، نفوذ خود را در امتداد مرز تقویت نمایند. شاه عباس اول با شکست قبیله های وابسته به عثمانی در شمال غرب ایران، توانست تسخیر قلعه ماکو و اسکان قبیله بیات در این قلعه، فزونی نظامی خود را بر عثمانی نشان دهد.
قلعه ماکو
رودخانه زنگمار، ماکو
رودخانه زنگمار از مرزهای ترکیه و ایران سرچشمه می گیرد که از شهر ماکو می گذرد و سپس به رودخانه ارس در شهر پلدشت می رود. برای خرید بلیط هواپیما چارتر ترکیه می توانید به وسیله لینک با ما در ارتباط باشید.
این رودخانه از ترکیب کلمه زنگ به معنی سیاه و مار است و دلیل آن سنگهای بازالت سیاه است که باعث می شود رودخانه شبیه یک مار سیاه به نظر برسد که از دره های عمیق منطقه بسیار عبور می نماید.
پیچ و خم های رودخانه زنگمار یکی از مهمترین عوامل موثر بر آب و هوای منطقه ماکو است. این رودخانه از کوههای جنوبی روستای بیجک سرچشمه می گیرد و پس از گذر از راستای طولانی از دره های عمیق و زیبا بین کوههای قره دق، از شمال عبور نموده و به قره سوق نزدیک روستای قلعه جوق و به سمت ماکو می پیوندد.
آتشفشانهای خاموش آرارات
کوه آرارات در قسمت شمال شرقی ترکیه و در مرز بین ایران و نخجوان و ارمنستان واقع شده است. این کوه دارای دو قله آتشفشانی است، آرارات بزرگ با ارتفاع 5137 متر و آرارات کوچک دیگر با ارتفاع 3896 متراست.
این کوه تا ژانویه 1932 بخشی از سرزمینهای ایران بود در 23 ژانویه 1932، اولین معاهده مرزی قطعی بین ترکیه و ایران در تهران امضا شد.
طبق این پیمان، این کوه به عنوان بخشی از سرزمین ترکیه شناخته شده است و دولت ترکیه نیز بخشی از منطقه ها مورد ادعا را کنار گذاشته است در معاهده سعدآباد، حاکمیت ترکیه دوباره بر این کوه به رسمیت شناخته شد.
قله های آرارات از رودخانه های دجله و ارس سرچشمه می گیرند که به وسیله دریای خزر، دریای سیاه و دریای مدیترانه احاطه شده اند. مجاورت آتشفشان آرارات با مرز ایران و به ویژه شهر ماکو باعث شده است که منظره ها زیبایی در این منطقه جلوه و زیبایی این قله های آتشفشانی را ایجاد کند.
از زمان ظهور بازالتهای مختلف در اطراف ماکو، به دلیل خروج گدازه های آتشفشانی قله آرارات و حرکت آن به منطقه ها پایین ماکو، جلوه ها و شکوه در شکل گیری این قطب گردشگری منطقه نقش اساسی دارد.
سوالات متداول درباره منشورهای بازالتی
منظور از سنگ بازالت چه نوع سنگی است؟
سنگی با منشاء آذرین، متشکل از اوژیت و فلدسپات تریکلینیک، با دانه های آهن مغناطیسی، و بعلاوه ذرات سبز که اغلب پخش می شوند. معمولاً به رنگ مشکی مایل به سبز یا سایه قهوه ای مات و یا سیاه است. اغلب دارای ساختار منشوری مانند می باشند این سنگ بسیار سخت و سنگین است.
منظور از منشور چیست؟
منشور نوعی شکل سه بعدی با اضلاع مسطح است. دارای دو خاتمهی یک شکل و یک میزان است است و بعلاوه دارای سطح مقطع یکسان در تمام طول شکل از ابتدا تا خاتمه است. این بدان معناست که اگر آن را برش دهید، همان شکل دو بعدی را در هر دو طرف مشاهده خواهید کرد.
گدازه های بازالت در کدام آتشفشان ها وجود دارد؟
بیشتر آتشفشانهای فعال از جریانهای گدازه بازالت تشکیل شده اند. Mauna Kea و Mauna Loa آتشفشان هایی دارای گدازه بازالت هستند. آنها بزرگترین آتشفشانهای فعال دنیا هستند که بیش از 9 کیلومتر از سطح دریا در اطراف جزیره هاوایی بلند شده اند.
بزرگترین آتشفشان کدام است؟
ماونا لوا (Mauna Loa) در جزیره هاوایی بزرگترین آتشفشان دنیا است.
کوچکترین آتشفشان دنیا کدام است؟
Cuexcomate به عنوان کوچکترین آتشفشان دنیا شناخته می شود و تنها 15 دقیقه با مرکز شهر پوئبلا در مرکز مکزیک فاصله دارد.
منبع: تریپ