این جانور باستانی چشم هایی از جنس سنگ داشت - گردش 360 به دور دنیا

به گزارش گردش 360 به دور دنیا، یکی از اولین نمونه های دستگاه بینایی پیچیده که در جانوران شکل گرفته است، مربوط به نوعی بندپا موسوم به تریلوبیت است. چشم این جانور یک خصوصیت غیرعادی و عجیب داشته است؛ در ساختار چشم این جانور نوع خاصی از ماده برای متمرکز کردن نور وجود داشته که در چشم هیچ یک از جانوران امروزی یافت نمی گردد.

به گزارش فرادید، چشم تریلوبیت از کریستال سخت ساخته شده بود؛ به طور دقیق تر، از نوعی سنگ یا مادۀ معدنی موسوم به کلسیت. شکل گیری این نوع چشم یک چرخش عجیب و شگفت انگیز در روند تکامل چشم جانوران بوده است؛ به این صورت بود که این جانوران اولیه آغاز به تماشا دنیای اطرافشان کردند.

فسیلی از یک تریلوبیت که چشمش نیز به خوبی تعیین است

تریلوبیت ها حدود 250 میلیون سال قبل از بین رفتند، اما قبل از آن حدود 300 میلیون سال بر روی زمین زندگی نموده بودند. از آن جایی که این چشم های عجیب از نوعی سنگ ساخته شده بود، اثر آن ها را در فسیل های به جا مانده از تریلوبیت ها به خوبی می توان مشاهده کرد.

از روی همین فسیل هاست که دانشمندان توانسته اند ساختار پیچیدۀ چشم تریلوبیت ها را تشخیص بدهند؛ این چشم ها از خوشه هایی از یونیت های دریافت نور موسوم به اوماتیدیا تشکیل شده بودند؛ هر کدام از این یونیت ها لنز متمرکز نمایندۀ خودش را داشته است.

کلسیتِ خالص ماده ای شفاف است و بنابراین نور می توانسته به آن نفوذ کند و متمرکز گردد. درست مثل حشرات، تریلوبیت ها هم احتمالاً تصویر شفافی از محیط نداشته اند، اما چشمشان به خصوص نسبت به حرکت حساس بوده است.

یکی از شگفت انگیزترین نکات دربارۀ ساختار این چشم های سنگی، وجود لنز های دوگانه ای است که در دولایۀ مجزا در هر کدام از واحد های دریافت نور وجود داشته اند؛ این دوگانگی عاملی برای اصلاح شکست نور بوده که به جانور توانایی بهتری برای تماشا می بخشیده است. این نوع لنز ها اولین بار در قرن هفدهم به وسیله رنه دکارت و کریستین هویگنس ساخته شدند؛ البته آن ها نمی دانستند که تریلوبیت ها صد ها میلیون سال قبل از این ویژگی استفاده می نموده اند!

در عین حال هنوز معما هایی دربارۀ چشم تریلوبیت ها وجود دارد که برای ما حل نشده اند؛ این جانوران در دوره های متفاوت انواع متفاوتی از چشم را داشته اند و ما هنوز شیوۀ کارکرد بعضی از آن ها نمی دانیم.

بعضی مطالعات نو ادعا می نمایند که پیچیدگی چشم تریلوبیت ها حتی از آنچه قبلاً تصور می کردیم هم بسیار فراتر است. طبق این تحقیقات، هر یونیت یا واحد بینایی از چشم تریلوبیت ها برای خودش یک چشم مجزا بوده که این چشم ها در ترکیب با هم نوعی اَبَر چشم را می ساخته اند.

دانشمندان هنوز نمی دانند که این چشم های سنگی چگونه پدید آمدند یا دقیقاً کارکردشان به چه نحوی بوده است، اما کوشش برای درک این چشم ها ادامه دارد و این شاید بتواند نگاه تازه ای به روند تکامل جانوران به ما ببخشد.