چرا جوان ها بیشتر تصادف می نمایند؟
به گزارش گردش 360 به دور دنیا، آمار ها وحشتناک است. 300هزار تصادف سالانه، 17هزار مرگ و 60هزار معلولیت. 22درصد فوتی ها 21 تا 30ساله هستند و معلولان این تصادفات هم به علت ضایعات شدید نخاعی و مغزی علاوه بر تحمیل هزینه های کلان به نظام سلامت و وابستگی به خدمات درمانی و توانبخشی، از چرخه نیروی مولد کشور هم خارج می شوند!
روزنامه همشهری نوشت: تا همین یک سال پیش آمار معلولیت ناشی از سوانح رانندگی و تصادفات جاده ای حدود 44 هزار نفر اعلام می شد، اما حالا به گفته رئیس پلیس راه کشور این عدد به 60هزار نفر رسیده.
در 8 ماه سال جاری هم 10 هزار و 245 نفر به علت تصادفات در جاده ها جان خود را از دست داده اند که نسبت به مدت مشابه سال گذشته 15 درصد افزایش داشته، اما به گفته کمال هادیانفر، رئیس پلیس راهور فراجا با این روند تا خاتمه سال باید انتظار رسیدن به تلفات جاده ای 20هزار مرگ را هم داشت. آنالیز ها نشان می دهد که 51 درصد از تصادفات در دم فوتی دارند، 43 درصد در بیمارستان ها جان خود را از دست می دهند و 6 درصد تصادفات هم حین انتقال منجر به فوت می شوند که می تواند ناشی از نبود بالگرد و آمبولانس یا دوربودن مراکز درمانی باشد. این در حالی است که بیش از 90 درصد حمل ونقل ایران، جاده محور است و این عدد در دنیا، کمتر از 50 درصد گزارش می گردد و بیشتر حمل ونقل عمومی دیگر کشورها، به صورت ریلی صورت می گیرد.
کارشناسان 3عامل انسانی، راه و خودرو را منجر به تصادفات جاده ای و فوتی ها می دانند که سهم عامل انسانی (بیش از 50درصد) بیشتر است و 82درصد تصادفات ناشی از این عامل را هم سرعت غیر مجاز و سبقت غیر مجاز، بی توجهی به جلو و خواب آلودگی رانندگان تشکیل می دهد. اما فراوری بی رویه خودرو، ناایمنی وسایل نقلیه و خارج نشدن خودرو های فرسوده از چرخه حمل ونقل هم عوامل دیگر این حوادث عنوان می شوند. این نکته را کمال هادیانفر، رئیس پلیس راهور فراجا هم تأیید نموده و گفته: خودرو های ناایمن پاشنه آشیل تصادفات هستند و 33درصد از کل وسایل نقلیه کشور در شرایط فرسودگی و اسقاطی قرار دارند. حالا آنالیز های همشهری نشان می دهد که مسائل مالی هم به این فاکتور ها اضافه شده و صاحبان خودرو در تعویض قطعات فرسوده تعلل نمایند که خود عاملی در بروز تصادفات جاده ای است.
تلفن همراه خطای رانندگی را افزایش داده
حسن مؤمنی، رئیس پلیس راه کشور گفته 65درصد جان باختگان تصادفات رانندگی در جاده ها 21 تا 60ساله هستند و از سال 95 تا 1400 بیش از دو میلیون نفر به علت تصادفات خودرو آسیب دیده اند که 39 درصد آن ها را روستاییان تشکیل می دهند. مؤمنی به افزایش تصادف ناشی از بی توجهی به جلو هم اشاره نموده و این عدد از 34درصد در سال 98 اکنون به 41درصد رسیده که بخشی از آن به علت استفاده از تلفن همراه است: علاوه بر خطای انسانی، بخشی از تصادفات هم به علت نقص راه و نقاط حادثه خیز در محور های مواصلاتی است که در این زمینه احتیاج است اعتبارات لازم برای اصلاح و بهسازی تأمین گردد.
هادیانفر، رئیس پلیس راهور فراجا هم نبود تغییرات جدی در کیفیت و ایمنی خودرو های مونتاژ و فراوری داخل را در افزایش فوتی های حوادث رانندگی مؤثر می داند و می گوید: دولت و مجلس باید برنامه کوتاه مدت جدی اثربخش و پایدار در موضوع خودرو داشته باشند. در موضوع واردات نیز اگر بنا به واردات خودرو هندی است، همان پراید فراوری گردد بهتر است.
به گفته این مسئول، مسئله مهم منجر به نگرانی این است که هنوز 60درصد تصادفات در 30کیلومتری شهر ها اتفاق می افتد و 33درصد تصادفات هم ناشی از واژگونی است که مهم ترین عامل آن خستگی و خواب آلودگی و بی توجهی به جلو است. همچنان 2هزار و 852نقطه حادثه خیز هم در کشور وجود دارد که بعضی از آن ها بسیار کشنده هستند. در شهر ها هم هزار و 938 نقطه حادثه خیز وجود دارد و تا این لحظه هیچ اتفاقی در زمینه ایمن سازی جاده ها صورت نگرفته است.
دلایل افزایش تصادف و تلفات جاده ای
بعد از سال 84 که اوج تلفات جاده ای حدود 28هزار نفر عنوان می شد، به دلایلی ازجمله شکل گیری کمیسیون ایمنی، حساسیت های اجتماعی و افزایش تجهیزات نظارتی مثل دوربین های کنترل سرعت در جاده ها این آمار ها روند کاهشی به خود گرفت؛ آن هم در حالی که سفر ها روند افزایشی داشت، اما تلفات جاده ای به 15هزار رسید. حالا این آمار ها افزایشی شده و علاوه بر عوامل قبلی، دلایل جدیدی هم می توان برای آن مطرح نمود. این ها را جواد هدایتی، کارشناس حوزه ایمنی و حوادث رانندگی می گوید که خودش تا سال 97 مسئولیت مدیر کل دفتر ایمنی و ترافیک سازمان راهداری را بر عهده داشته است: بحث ایمنی رابطه مستقیم با شرایط مالی دارد و زمانی که عموم جامعه شرایط مناسبی در این باره ندارند، به دلایل مختلف در ایمنی اثرگذار خواهد بود. در بحث تلفات جاده ای، مهم ترین مسئله عامل انسانی است. راننده و کسی که مدیریت حمل ونقل را انجام می دهد، زمانی که در پشت فرمان قرار می گیرد، ممکن است تصمیم بگیرد به علت مسائل معیشتی حتی تعویض لاستیک خودرو که اکنون به پنج میلیون تومان هم رسیده را هم اولویت چندم خود قرار دهد و تا جایی که امکان دارد از لاستیک ناایمن استفاده کند. این مسئله درباره دیگر قطعات یدکی هم صدق می نماید و ایمنی اولویت درجه چندم رانندگان شده است.
به گفته هدایتی، اتمسفر ایمنی ترکیبی از موضوعات اجتماعی، مالی و روانی است و به همین علت اگر رانندگان فکر درگیر با مسائل متعدد داشته باشند، به علت کاهش تمرکز در رانندگی، احتمال بروز حادثه افزایش پیدا می نماید. او بعلاوه به نقش حاکمیتی در افزایش تصادفات هم اشاره می نماید و می گوید: ساختار مناسبی در این حوزه برای مدیریت ایمنی وجود ندارد. طی 10سالی که کاهش تلفات وجود داشت، ساختاری در اوج تلفات شکل گرفت، اما بعد از این مدت کارکرد آن تمام شد و باید به سطح بالاتر ارتقا پیدا می کرد. نسخه سازمان ملل برای کشور های در حال توسعه در این باره ایجاد نهاد راهبر است. چون ایمنی یک موضوع بین بخشی است، باید یک رهبر برای حوزه ایمنی وجود داشته باشد که اقتدار، بودجه، برنامه و ... را در اختیار داشته باشد و بر اساس تحلیل نتایج داده محور حرکت کند.
به گفته این کارشناس، نهاد راهبر در ایمنی در کشور ما وجود ندارد و حالا با توجه به اینکه ساختار قبلی تمام ظرفیتش را طی یک دهه برای کاهش تلفات انجام داده، دیگر ارتقای ساختاری به لحاظ حکمرانی و نهاد مدیریتی به عنوان نهاد راهبر در ایمنی وجود ندارد.
نکته مهم دیگر به اعتقاد هدایتی اعمال نشدن قانون و مقررات به عنوان یکی از ابزار های کارآمد در حوزه ایمنی است: مشابه همه دنیا مهم ترین عامل بازدارنده در رفتار های خطرساز، ترس از اعمال قانون و هزینه های پیامد آن است، ولی این ساختار در کشور ما به خوبی اجرا نمی گردد. این مسئله از دنده عقب رفتن خودرو ها در بزرگراه ها، مخدوش شدن پلاک ها، تردد های غیر قانونی موتورسواران و ... به خوبی معین است. این رفتار ها احتمال تصادفات و تلفات را افزایش می دهد. به همین علت به جز بحث ایمنی خودرو و تأمین بودجه و اعتبار برای بهسازی راه های خطرناک، اعمال قانون هم نقش محوری دارد. اهمیت این مسئله در این است که حتی در راه بد هم راننده خوب می تواند با کمترین آسیب تردد کند.
هدایتی سیکل معیوب این شرایط را اینطور شرح می دهد که با این اندازه از دوربین های کنترل سرعت و جریمه رانندگان خاطی، اما هیچ اجبار و الزامی قانونی برای پرداخت جریمه ها ندارد تا زمانی که فرد بخواهد خودروی خود را بفروشد یا وسیله نقلیه از سوی پلیس توقیف گردد.
چرا جوان ها بیشتر تصادف می نمایند؟
ضرر هر فوت ناشی از تصادف به صورت مستقیم و غیرمستقیم حدود 8میلیارد تومان است، اما معلولیت ناشی از حوادث جاده ای هم هزینه های کلانی را به نظام سلامت کشور وارد می نماید. هزینه سرباری این افراد با توجه به دریافت خدمات درمانی، بهداشتی، ازکارافتادگی، لوازم بهداشتی مصرفی و حمل ونقل، سالانه ده ها میلیون تومان است، اما نمی توان عدد دقیقی با توجه به تورم موجود برای آن مطرح کرد.
سیدمنصور رایگانی، رئیس انجمن طب فیزیکی با تأیید این مطلب به همشهری می گوید: در حوادث جاده ای ضایعات نخاعی و مغزی منجر به بروز ناتوانی و معلولیت در فرد می گردد که هر اندازه این حوادث شدیدتر باشد، فرد بیشتر در معرض آسیب قرار می گیرد. این در حالی است که معلولیت ناشی از حوادث جاده ای، فرد را به خدمات درمانی و توانبخشی وابسته می نماید که بسیار پرهزینه و زمان بر است.
رایگانی در پاسخ به این سؤال که چرا جمعیت جوان بیشتر در معرض چنین حوادثی قرار دارند، بیان می نماید: این مسئله از دیدگاه اجتماعی، روانشناسی و ... قابل آنالیز است، اما از نظر آماری جوان ها انگیزه و فعالیت فیزیکی بیشتری دارند و در معرض آسیب های بیشتری قرار می گیرند. مخصوصا راکبان موتورسیکلت که بدون حفاظ رانندگی می نمایند و آن دسته از رانندگانی که وسایل نقلیه شان استاندارد نیست و حتی کیسه هوا هم ندارد. مضاف بر اینکه در این سنین، بعضی ناهنجاری های اجتماعی هم می تواند وجود داشته باشد، ازجمله اینکه بعضی رانندگان در پی مصرف مواد غیر مجاز قدرت کنترل در رانندگی را از دست می دهند و دچار حادثه می شوند.
هر نیم ساعت یک مرگ بر اثر تصادف
ایران در میان کشور های دنیا رتبه 65حوادث جاده ای را دارد و آمار های منتشرشده سازمان پزشکی قانونی در سال گذشته نشان می دهد که هر نیم ساعت یک نفر جان خود را به علت حوادث جاده ای از دست می دهد و سیستان و بلوچستان، سمنان، مرکزی، کرمان، خراسان جنوبی، کهگیلویه و بویراحمد، خراسان شمالی، فارس، بوشهر و زنجان 10استان با بیشترین تلفات جاده ای به نسبت جمعیت هستند. این در حالی است که طی سال های 99 تا 1400به علت پاندمی کووید-19، کاهش سفر های جاده ای منجر به کاهش تلفات این حوادث شده بود، اما پس از فروکش کردن بیماری، سفر های جاده ای دوباره به اوج خود بازگشت و حالا با رشد تصادف ها در 8 ماه سال جاری، مسئولان نگران رکوردزدن تعداد این تلفات در نوروز سال 1402 هستند.
منبع: فرارو